Een tafel van tachtig meter lang. Een koud plein in december, midden een periode van sociaal conflict. Mensen van vakbonden en werkgeversorganisaties, politici van meerderheid en oppositie en tal van gewone burgers zitten aan de tafel in dialoog. Welkom aan de langste dialoogtafel.

“Tussen ja en nee ligt nog een wereld van waarheid”, zegt een deelnemer achteraf. Hij was blij met het wederzijds begrip dat ontstond tijdens de dialoogrondjes. “Ik heb over schrijnende toestanden horen vertellen door personen die mensen in armoede ondersteunen”, zegt de baas van een werkgeversorganisatie. “Ik kan me ook wel vinden in sommige standpunten van ondernemers”, klinkt het wat verder. Dialoog leidt tot begrip en nuancering. Dat is veel waard in tijden van polarisering.

Stop met denken in dichotomieën

Mensen hebben verschillende identiteiten. In een sociaal conflict wordt die identiteit haast dwangmatig herleid tot de positie van vrager en die van aanbieder. Dat zie je ook bij conflict rond diversiteit, bij meningsverschil over herverdeling. Autochtoon en allochtoon. Werkgever en werknemer. Groene jongen en vervuiler. “Een dichotomie is de opdeling in twee niet-overlappende structuren of begrippen.” Een tweedeling dus.

Dat is handig bij communicatie, om standpunten duidelijk te situeren op uitersten van een as. Maar het is weinig productief als je werkt aan sociale cohesie. Het is best nuttig om posities uit te klaren, maar als je verder aan de slag wil met elkaar moet je dan ook naar de verbinding tussen posities zoeken.

Dialoog in gelijkwaardigheid

En dat gebeurde dus aan die Langste Dialoogtafel. De warmte kwam er van de paar vuurkorven, de bekers hete soep, maar vooral van de bereidheid van mensen om aan tafel te komen zitten. Op basis van gelijkwaardigheid. Geen podium dus met sprekers die in een technisch debat hun posities verdedigden. Maar wel een smalle tafel waarbij je elkaar in de ogen kijkt en de ander probeert te begrijpen.

Dit hoeft niet te leiden tot consensus. Je kan gerust van mening verschillen én tegelijk oprecht luisteren naar andermans argumenten. De waarde van het debat ligt in de bereidheid om van mening te willen veranderen, in de openheid om te willen luisteren. Dan speelt enkel de inhoud van het argument, dan zijn posities minder van tel.

Tekst: Bart Noels