Op 10 juni start in Roeselare het transitienetwerk Het Hart. Het netwerk wil duurzame initiatieven uit de regio Roeselare-Tielt met elkaar verbinden en mensen duurzaam inspireren. Het Hart wil burgers uit de regio stimuleren tot meer duurzame praktijken thuis en in de eigen omgeving. Transitienetwerken zijn niet nieuw. In Kortrijk is een groep enthousiastelingen al een tijdje aan de slag. We spreken met Jan Desmet.

Hoe is transitiestad Kortrijk er gekomen? Wat was de aanleiding?

Frank Petit-Jean, Bert Vandierdonck en ikzelf trokken eind 2010 met het openbaar vervoer naar Brugge voor een lezing van Steven Vromman. Die bracht een boodschap die ons sterk raakte. Onze samenleving loopt op vele vlakken verkeerd, we zitten in een diepgaande systeemcrisis. We kwamen elk op onze eigen manier tot de conclusie dat niets doen geen optie is. Zo werden de kiemen gelegd voor respectievelijk “De Eetbare stad” en Transitiestad Kortrijk. Bert werkte met de Markenaren verder aan Marke 2010-2030.

Jullie bestaan intussen al een aantal jaar. Hoe evalueren jullie de werking?

Onze bedoeling is dat we heel concreet aan de slag gaan, waarbij we vertrekken van bewustzijnsvorming. En dat lukt aardig. In samenwerking met andere organisaties hebben we enkele boeiende filmvoorstellingen en lezingen gehouden. Die hadden telkens een grote opkomst. We maken ook goed gebruik van sociale media. Uit onze jaarlijkse Do It Yourself-markt ontstond het Repair-Café waar enkele “transito’s” telkens actief aan meewerken.

Samenwerken is heel belangrijk, met respect voor de eigenheid van elke partner. De samenwerkingsverbanden zorgen voor verbinding en versterking van de verschillende transitie-initiatieven in de stad. Het schept een samenhorigheidsgevoel. Het is een prettige manier van werken. We barsten van ideeën en enthousiasme maar kunnen zoals veel organisaties enkel beroep doen op een kleine hardwerkende kern van vrijwilligers. Onze eerste taak is nu eerst en vooral om “kernversterkend” te werken.

Hebben jullie het gevoel dat jullie ook kunnen wegen op het beleid? Moet een transitienetwerk politiek wegen? Of is verandering bij burgers de doelstelling?

We stellen vast dat we samen met vele anderen wegen op het lokale beleid. De steden zijn de laboratoria voor de grote ommezwaai die embryonaal maar tegelijk bijzonder levenskrachtig is. De stad, de burgers, de kennisinstellingen en het bedrijfsleven vormen een samenspel als gelijkwaardige partners. Daar kunnen nog synergieën uit ontstaan. Onze politici moeten daar natuurlijk voor open staan.

Is transitie een aartsmoeilijk concept om uit te leggen aan mensen? Hoe kan je dan mensen sensibiliseren voor duurzame alternatieven?

De transitie of de grote ommezwaai is zeker bevattelijk uit te leggen, maar sijpelt traag door in de maatschappij. Mensen enthousiasmeren om anders om te gaan met voedsel, mobiliteit, wonen, onderwijs, cultuur, participatie, ethiek, economie, energie, materiaalgebruik en consumentisme gebeurt vandaag al en werkt aanstekelijk. Je ziet het zo aanzwellen.
Het is belangrijk dat duurzame alternatieven aantrekkelijk zijn. En ook dat velen samen naar oplossingen zoeken. De stad vervult hierin een uitermate belangrijke rol. Zij moet volgens ons faciliteren. We denken dan aan Cohousing, Bio-landbouw, Stadsboerderij Kortrijk, Marke 2010-2030, uitbouw van het “Groen-blauw” netwerk…

Zijn jullie een opzichzelf staande organisatie, of is het netwerk eerder een middenveldplatform?

We kunnen onmogelijk op ons zelf bestaan. Want dat is eenvoudigweg niet onze bedoeling. We willen inspireren, enthousiasmeren, verbinden en versterken. In die zin zijn we een middenveldplatform.

Hoe verhouden jullie zich dan tot de recent opgerichte Klimaatcoalitie in Kortrijk?

We werken reeds volop mee achter de schermen. Op 16 juni is de tweede grote samenkomst gepland. De klimaatcoalitie zal alleen maar slagen in een participatief proces waarin vele actoren samenkomen en samenwerken: burgers en middenveldorganisaties, bedrijven, beroepsorganisaties en zorginstellingen, kennis- en onderwijsinstellingen en lokale en bovenlokale besturen. We zullen ons aan het veranderend klimaat moeten aanpassen maar het drastisch verminderen van de CO2-uitstoot blijft de belangrijkste opdracht voor onze samenleving.

Wat wensen jullie de mensen in Roeselare-Tielt toe? Wat zijn succesfactoren en wat zijn valkuilen bij een transitienetwerk?

Belangrijk is het verhaal dat we in vele steden langzaam aan een nieuwe samenleving bouwen. Hoe verder de reis vordert, hoe meer mensen mee optrekken. Durven dromen, fundamenten onder je luchtkasteel bouwen. Doen, vieren en evalueren.

Maar elke transitie groep is anders en zoekt zijn eigen weg. Ik zou aanraden om activiteiten tijdig te plannen. Appeleer ook op de intelligentie, creativiteit en daadkracht van de burger en wacht vooral niet op de overheid. En vermijd tenslotte om te doen wat bestaande groepen doen, het is veel beter om te verbinden en te versterken.

Jullie organiseren op 4 juli een DIY-en biomarkt. Wat is het opzet?

We willen zoveel als mogelijk lokale mensen samenbrengen die zelf de handen uit de mouwen steken. Mensen kunnen zich hierdoor laten inspireren om ook zelf aan de slag te gaan.
Collectief Aardig is aanwezig met de eetbare stad, De Heerlijkheid van Heule legt het accent op ontmoetingen en biologische landbouw, de Kringloopwinkel plaatst een boekenruilkast. (Breng een boek mee dat je niet meer nodig hebt.) Je maakt er ook kennis met vzw Mobiel die je fiets kan herstellen. Natuur.koepel vzw laat zien hoe je een bijenhotel bouwt, het Repair Café herstelt je kapotte tuingerief en fiets, de Stadsboerderij Kortrijk en bio boeren gaan voor de korte keten en gezond voedsel. Vormingplus staat er met een verrassing. Je ontdekt er diverse, boeiende standhouders, te veel om op te noemen. Er is ook een klimaatwandeling om 16u en een wandeling rond “Nieuwe stedelijkheid” om 11 u. We ijveren voor een leefbare stad in al zijn betekenissen, veerkrachtig en met meer zorg voor onze ecosysteemdiensten. Het wordt terug een gezellige markt, vol creativiteit  overgoten met zomerse muziek.

Meer info: www.transitiestadkortrijk.be

Twitter: @transitiestadK

Meer info over het netwerk in Roeselare-Tielt dat op 10 juni van start gaat: www.hethart.be

De DIY en BIO markt vindt plaats op de Veemark te Kortrijk op zaterdag 4 juli 2015 van 10u tot 18u30. In samenwerking met Collectief aardig , Bolwerk vzw, De Heerlijkheid van Heule, OCMW Power to the people , De provincie West-Vlaanderen, Natuur.koepel vzw, Buro 345, De mailingman, De kringloop VZW, Stad Kortrijk, Stadsboerderij Kortrijk en Vormingplus MZW.