De Stadsboerderij Kortrijk is een recent opgerichte coöperatie die gezond voedsel in de keuken wil brengen. Kleinschalig, streekgebonden en met een faire prijs voor de landbouwer. Voor De Toekomstmakers beschrijft coöperant David Wemel de dromen en ambities en kijkt hij terug op één jaar werking. “Het deeltje dat nog ontbreekt om de puzzel volledig in elkaar te doen vallen is een eigen boerderij.”

De boerenstiel is een leefbaar en eerbaar beroep

Stadsboerderij Kortrijk is gestart vanuit een droom. Een droom van verschillende mensen om mensen opnieuw bewuster te leren omgaan met wat dagelijks op hun bord ligt. Een droom om de boerenstiel weer een leefbaar en eerbaar beroep te maken. Simpel gezegd: eten speelt een erg belangrijke rol in ons dagelijks leven en in onze cultuur. En toch slagen we er niet in om de mensen die hun energie en hun liefde in ons eten steken –en die dat vlak onder onze neus doen- een faire prijs voor hun werk te geven. Wekelijks gaan tien landbouwbedrijven over de kop. En dat terwijl we bijna allemaal dagelijks drie maal eten. Dan weet je dat er iets niet klopt. En daar willen wij iets aan doen met de stadsboerderij.

Een kortere keten tussen boer en consument

Vanuit onder meer deze vaststelling hebben we met een negental mensen een coöperatieve vennootschap opgericht. Om meer mensen opnieuw in contact te brengen met het grote en kwaliteitsvolle aanbod van lokaal geteelde groenten en fruit in onze streek. Voor de boeren willen we een grotere afzetmarkt creëren dicht bij de deur. Vele van de boeren waar wij mee werken vinden het ook zonde om hun groenten eerst naar de veiling te brengen om ze dan vervolgens terug te vinden in verkooppunten in de buurt. Wij willen die keten korter maken en mensen meer rechtstreeks in contact brengen met de mensen en de bedrijven achter hun groenten en fruit. Daarom besteden we ook erg veel aandacht aan de verhalen achter de boeren. Die vind je ook terug op onze webwinkel. Onder meer via de organisatie van stadslandbouwcafés proberen we onze klanten ook rechtstreeks in contact te brengen met onze boeren.

“Gras groeit niet sneller door er aan te trekken, maar door het water te geven aan de wortels.”

Kleinschalig en streekgebonden

We kiezen er bewust voor om kleinschalig en streekgebonden te werken. Ik zie dat niet als een druppel op een hete plaat, maar het is wel een werk van lange adem. Maar net zoals je voor het kweken van groenten geduld moet hebben, wil ik ook het project stadsboerderij op een eigen en gezond tempo laten groeien. We zijn wel eens ongeduldig, maar uiteindelijk zijn er ook heel wat hoopgevende signalen. Ondertussen hebben we meer dan 90 aandeelhouders in onze coöperatie, die samen al meer dan 300 aandelen vertegenwoordigen. In het eerste jaar van onze oprichting hebben we belangrijke partnerschappen aangeknoopt met de hogeschool Vives, met Kunstencentrum Buda, met Oxfam wereldwinkel Kortrijk, … noem maar op. Partners die ons verhaal onderschrijven en met wie we via gezamenlijke projecten het Kortrijkse publiek proberen warm te maken.
Minstens even hoopgevend zijn de vele mensen die we bereiken via de stadslandbouwcafés, via evenementen als Sinksen, … en die ons project een warm hart toedragen. Een slagzin die we het eerste jaar vaak hebben moeten herhalen is: gras groeit niet sneller door er aan te trekken, maar door het water te geven aan de wortels.

Economische leefbaarheid

We blikken dus eigenlijk wel tevreden terug op ons eerste oprichtingsjaar. Al zal het wel nodig zijn om nu een volgende stap te zetten en om de interesse van mensen ook om te zetten in omzet voor de stadsboerderij. Dat klinkt erg economisch, maar het is wel levensnoodzakelijk voor de coöperatie. Eigenlijk willen we aantonen dat een ander economisch model ook in onze streek levensvatbaar kan zijn. Als er maar voldoende mensen zijn die dat samen met ons geloven en die als klant of als coöperant ook ons economisch verhaal ondersteunen. Het komende jaar zullen we naast het verbindende en het sensibiliserende dus ook zeker inzetten op het promotionele, op verkoop en op het uitbouwen van een duurzaam klantenbestand.

“Voedsel als verbindende kracht”

Van bij opstart is het verhaal van de stadsboerderij echter veel meer dan het louter opzetten van een succesvol economisch verhaal. We willen mensen ook opnieuw met elkaar in contact brengen en tonen dat we samen een eigen verhaal kunnen schrijven. In die zin schrijven we ons zeker in in de agenda van de brede transitiebeweging. We werken nauw samen met transitiestad Kortrijk en met andere bewegingen die een alternatief naar voor schuiven voor de huidige maatschappelijke uitdagingen. Denk dan aan Lets Leie bijvoorbeeld of aan de groep rond cohousing Kortrijk. Eigenlijk is het de ambitie van stadsboerderij Kortrijk om de verbindende schakel te zijn tussen die veelheid aan waardevolle initiatieven. We hebben daarbij onmiskenbaar een aantal troeven en die willen we ten volle uitspelen. Zowel voedsel op zich als een boerderij als plek hebben een enorme verbindende kracht. Kijk maar eens naar hoe we in onze streek feesten. Geen feest zonder lekker eten en het aantal babyborrels, trouwfeesten en communies die plaatsvinden op al dan niet gerenoveerde hoeves zijn niet meer te tellen.

Eigen boerderij is ultieme droom

Dat brengt ons bij het volgende deeltje van onze droom. Als je het mij vraagt het deeltje dat nog ontbreekt om de puzzel volledig in elkaar te doen vallen: een eigen boerderij. Het blijft de ultieme droom van stadsboerderij Kortrijk om vanop een eigen boerderij verder vorm te kunnen geven aan ons project. Een boerderij als plek om zelf groenten en fruit te produceren, als plek om activiteiten voor kinderen en volwassenen op te zetten, als plek om tot rust te komen en te ontmoeten, als plek om te groeien. In ons oorspronkelijke plan is er zelfs plaats voor een kinderopvang op de boerderij. Een idee dat we nog steeds zeer genegen zijn.

Samen werken aan transitie

Ook hier speelt het verbindende weer een erg belangrijke rol. Wanneer we zeggen: zelf groenten en fruit kweken, dan willen we dat doen in samenspraak met de boeren waar we nu al mee werken. Via teeltafspraken willen we vermijden dat we allemaal hetzelfde kweken en oogsten op hetzelfde moment. De expertise in logistiek en distributie die we ondertussen opgebouwd hebben, willen we behouden en blijven inzetten ten behoeve van alle geïnteresseerd lokale producenten die de missie van de stadsboerderij mee onderschrijven.
Als we spreken over educatie en vorming, dan willen we dat doen in samenspraak met het Kortrijkse middenveld dat rond de transitiethema’s werkt. Wat ons betreft mag de stadsboerderij het kloppende hart worden van de transitiebeweging in Kortrijk.
Om al deze dromen verder te realiseren hebben we ons ook kandidaat gesteld om de tijdelijke invulling te voorzien op de boerderij armengoed in Bissegem en zullen we ook een vzw oprichten, die ons moet toelaten de educatieve en verbindende poot nog meer uit te werken.

Meer info: www.stadsboerderijkortrijk.be